Van istgent 
Vanmorgen streek ‘Ieders Stem Telt Gent’ neer op de Arsenaalsite voor een persconferentie naar aanleiding van de resultaten van de tweede Gentse dak- en thuislozentelling.
De cijfers zijn ontluisterend: Gent telt maar liefst 2.490 dak- en thuislozen.
Wat doen we met de noodkreten van vandaag en morgen? De oplossingen daarvoor liggen in de samenwerking tussen alle betrokken beleidsdomeinen en op alle niveaus.
Een aantal goede praktijken, gericht op innovatieve oplossingen voor de acute woningnood, bewijzen dat het kan.
In de aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen 2024 brengt ‘Ieders Stem Telt’ (IST) het Gentse middenveld opnieuw samen om de stem van Gentenaars in een kwetsbare positie uit te dragen. Mensen in maatschappelijk kwetsbare posities ervaren helaas nog te vaak onrecht en daarom bundelen we onze krachten om te ijveren voor het wegwerken van drempels en het bepleiten van oplossingen voor de problemen die zij ervaren.
Deze ochtend verzamelden we op de Arsenaalsite naar aanleiding van de Gentse resultaten van de dak- en thuisloosheidstelling van de Koning Boudewijnstichting. De cijfers zijn opnieuw ontluisterend. Onze stad telt maar liefst 2490 dak- en thuislozen. Ontluisterend maar voor het Gentse middenveld niet onverwacht. Sinds de laatste telling in 2021 ontvangen wij meer hulpvragen, meer noodkreten en zien wij de Vlaamse wooncrisis grotere proporties aannemen. Basisorganisaties worden dagelijks overrompeld door hulpvragen van mensen die dakloos zijn of worden. Dit is ongezien.
Ook de stad Gent onderschreef de afgelopen jaren onze oproep voor een socialer woonbeleid en voegde onlangs de daad bij het woord. Tegen 2050 worden 10 000 sociale woningen gebouwd op het Gentse grondgebied. Een sterk staaltje structureel beleid als antwoord op de vraag van vele Gentenaars.
Maar het huisvestingsplan roept ook een nieuwe vraag op: Wat gaan we de komende 25 jaar in Gent ondernemen om dak- en thuisloosheid te bestrijden? Wat doen we met de noodkreten van vandaag en morgen? De oplossingen daarvoor liggen in de samenwerking tussen alle betrokken beleidsdomeinen en op alle niveaus. En het kan. Andere landen gingen ons al voor. Het memorandum van IST schuift twee concrete ambities naar voor waarmee het toekomstige stadsbestuur aan de slag moet. Het middenveld zoekt een ambitieus stadsbestuur dat inzet op twee van onze prioriteiten:
- De motor zijn voor innovatieve woonoplossingen.
- De ambitie ‘Geen mens op straat tegen 2040’ waarmaakt.
Gent herbergt vele sociale wooninnovators zoals LabLand, Rots vzw, Wooncoop, CLT, Nestinvest, CAW en WoonBox Gent. Niet verrassend vormen zij de basis voor veel innovatief beleid in Vlaanderen. Ondanks deze belangrijke initiatieven, veelbelovende mogelijkheden en innovatieve experimenten, blijft het gebrek aan een gecoördineerd stedelijk beleid en middelen voor opschaling een knelpunt. Graag stellen wij een aantal concrete projecten en beleidslijnen voor die bovenstaande ambities kunnen realiseren.
Voorbeeld 1: Nestinvest en jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg
Nestinvest biedt jongeren die uitstromen uit de Jeugdzorg betaalbare en comfortabele huurwoningen aan, in combinatie met een voortgezette begeleiding op maat. Deze CBAW-begeleiding wordt voorzien door de Jeugdhulporganisaties die aangesloten zijn bij Nestinvest. In de praktijk gaat het over het aankopen en huren van kwaliteitsvolle en betaalbare woningen in een veilige omgeving. Deze worden daarna exclusief verhuurd aan jongeren in een jeugdzorgtraject.
De jongeren worden niet langer geconfronteerd met een lange reeks afwijzingen bij de zoektocht naar een eigen woning of lopen geen risico meer terecht te komen in minderwaardige huisvesting. Nestinvest garandeert hen immers een betaalbare en comfortabele woning.
Goed begeleid en vanuit hun eigen, veilige thuis kunnen ze hun leven in handen nemen, een opleiding volgen en werk vinden. Eenmaal op eigen benen kunnen zij het project verlaten voor een definitieve woonoplossing en kan de woning aan een nieuwe jongere worden aangeboden.
Voorbeeld 2: Woonzoekinitiatief/wooncafé helpt mensen in dak- en thuisloosheid zoeken naar een duurzame woonoplossing
Dit project van Een Hart Voor Vluchtelingen (EHVV vzw) zet in op het vinden van duurzame woonoplossingen voor mensen die niet volledig op eigen kracht aan de bak komen op de oververhitte huurmarkt. De kracht van het project zit in de laagdrempeligheid en in de intensiteit van de begeleiding, zowel naar de cliënten als naar potentiële eigenaars/verhuurders toe. Zo ontstaan oplossingen voor de meest kwetsbaren en/of voor mensen die (nog) niet in aanmerking komen voor sociale huisvesting en moeilijkheden ervaren bij het vinden van een woning op de private markt. Via dit project laat EHVV zien dat het wel anders kan.
Voorbeeld 3: Stad Gent investeerde in robuuste woningen voor dak- en thuisloze mensen die niet aarden in een reguliere (sociale) woning
Stad Gent wil inzetten op een huisvestingsgerichte benadering van dakloosheid. In het kader hiervan werden 11 robuuste woningen gebouwd in Sint-Amandsberg. De woningen zijn bedoeld voor mensen met een verleden in dakloosheid die omwille van een kwetsbaarheid op verschillende levensdomeinen niet aarden in een reguliere (sociale) woning.
Doelstelling van het project is om permanent wonen voor deze doelgroep mogelijk te maken. Elke bewoner krijgt een begeleidingsteam via organisaties zoals het OCMW, MOBiL Team, Beschut Wonen, straathoekwerk, MSOC en het CAW. Daarnaast voorziet Stad Gent ook middelen voor een sitebeheerder die overdag tijdens de weekdagen aanwezig is en het centrale aanspreekpunt vormt voor zowel de bewoners als de buurt.
Voorbeeld 4: Project Opvang en Oriëntatie voor mensen zonder wettig verblijf
Uit de verschillende dak- en thuislozentellingen, niet enkel in Gent, komt duidelijk naar voor dat de groep mensen zonder wettig verblijf een significante groep vormt. In Gent zetten Stad Gent, CAW en EHVV in op opvang en oriëntatie van deze groep mensen. Huis 4B (EHVV) vangt 12 vrouwen op, O&O Blekerij (CAW) 20 mannen. Door hen binnen een rustige setting tijd en ruimte te geven, kan er gewerkt worden aan hun toekomstoriëntering. Perspectiefbegeleiding en juridische begeleiders verkennen samen met de bewoners hun rechten en oriënteren hen zo naar wettig verblijf of vrijwillige terugkeer.
Voorbeeld 5: Project leegstand van CAW zorgt voor tijdelijke huisvesting in leegstaande panden van de huisvestingsmaatschappij
Binnen de Oost-Vlaamse (sociale) huisvestingsmarkt staan in het kader van nakende renovatieprojecten steeds een aantal (sociale) woningen leeg. Via samenwerking kunnen we deze leegstaande (sociale) woningen tot aan de start van hun renovatieproject op een zinvolle manier inzetten in functie van actuele woonnoden van kwetsbare doelgroepen door er tijdelijk mensen te huisvesten.
De huisvestingspartner stelt leegstaande (sociale) woningen ter beschikking aan de coördinerende organisatie (CAW).
De (sociale) woningen worden in gebruik gegeven aan kandidaat-gebruikers, (alleenstaanden of gezinnen) die zich in een situatie van (dreigende) dakloosheid bevinden, die daarvoor een gebruikersvergoeding betalen. De woningen beschikken over een conformiteitsattest.
De toeleiding & begeleiding van de doelgroep gebeurt in samenwerking met partnerorganisaties.
Voorbeeld 6: De Nieuwe Buren ORBITvzw zet in op buddywerkingen en samenhuisinitiatieven met erkende vluchtelingen
De Nieuwe Buren is een project van ORBITvzw die solidaire burgers en burgerinitiatieven versterkt in het vergroten van de woonkansen voor nieuwkomers in Vlaanderen. Dat doet het door goede praktijken te delen, nieuwe woonbuddyinitiatieven te ondersteunen en signalen door te geven naar de verschillende beleidsniveaus.
Daarnaast faciliteert het project ook het samenhuizen tussen particuliere eigenaars en erkende vluchtelingen via de stedenbouwkundige Melding Tijdelijk Wonen. Deze melding stelt eigenaars in staat om hun woning op een eenvoudige manier op te splitsen teneinde de huisvesting van een erkende vluchteling.
De Nieuwe Buren vertrekt vanuit het idee dat een kwalitatieve en betaalbare woonsituatie een voorwaarde is voor integratie in de samenleving en dat burgers, organisaties en beleidsmakers hier samen aan kunnen bijdragen.
Voorbeeld 7: Pandschap overtuigt eigenaars van probleempanden om hun woning sociaal te verhuren
Het Pandschap is een Gentse organisatie die eigenaars van probleempanden overtuigt om hun woning sociaal te verhuren. We zijn bouwtechnische experts die eigenaars ontzorgen bij het verhuur klaar maken van leegstaande woningen.
Bezit je een woning die je wil verhuren maar waar er renovatiewerken nodig zijn? Geen tijd om alles uit te zoeken, of de coördinatie van de verbouwing zelf te doen? We zijn gespecialiseerd in economisch verbouwen op maat van sociaal verhuur.
We slagen erin om bijkomende kwalitatieve en betaalbare privé-woningen aan het Sociaal Verhuur Kantoor van ThuispuntGent te bezorgen.
Voorbeeld 8: SAAMO vzw experimenteert met WoonBox Gent
SAAMO Gent wil samen met jaar projectpartners kwalitatief wonen mogelijk maken op sites bestemd voor tijdelijke invulling. Het lopende proefproject op de Arsenaalsite is hiervan het resultaat. Deze modelontwikkeling moet ervoor zorgen dat lokale overheden en middenveldpartners op korte termijn kwalitatieve wooneenheden kunnen aanbieden aan mensen in een dak- en thuisloosheidssituatie.
WoonBox Gent ontwikkelde een selectie- en begeleidingssysteem volgens de principes van Housing first. De bevoegde partners leiden potentiële bewoners toe en voorzien ook de begeleidingscapaciteit. Het gaat telkens over bestaande begeleidingstrajecten. De begeleiding hangt dus niet specifiek af van WoonBox Gent als project en blijft dus steeds gegarandeerd.
Deze voorbeelden bieden oplossingen
Deze voorbeelden zijn experimenten die inspelen op woonnoden van vandaag. Woonnoden die ook gedetecteerd werden in de recente woonstudie. Eén item heeft het expliciet over het uitwerken van een permanent aanbod tijdelijk wonen (voorstel 2.5, p. 256-258). Meer zelfs: de studie beveelt aan het aanbod aan tijdelijke woonoplossingen uit te breiden en te voorzien in voldoende capaciteit voor verhuur, onderhoud en extra begeleiding.
In afwachting van een uitbreiding van het sociale woonpatrimonium is het noodzakelijk om in tussentijd innovatieve woonvormen in te zetten volgens de Housing First methodiek. Zorg daarnaast voor beleid op maat van die doelgroepen en diversiteit in het woonaanbod en de ondersteuning voor dak- en thuislozen. Daarvoor verwijzen we graag naar de concrete oplossingen uit de prioriteitennota van ‘Ieders Stem Telt 2024’ pagina 15-19.
Het realiseren van die ambities is aan het volgende stadsbestuur. Maar de weg daarnaartoe begint deze week. Eerst en vooral door onze innovatieve projecten en beleidsvoorstellen een plaats te geven in jullie verkiezingsprogramma’s. Door ze mee uit te dragen. Vervolgens door die projecten en beleidsvoorstellen mee te nemen naar de onderhandelingen in het najaar. Want zonder middelen voor personeel, voor daken en voor ondersteuning, geraken wij er niet. We hebben deze week vanuit verschillende partijen oprechte engagementen gehoord. Wij staan klaar als partner. We rekenen op het (toekomstig) stadsbestuur.
In de pers:
Nieuwsblad/Gentenaar op 2/4/2024: https://m.nieuwsblad.be/cnt/dmf20240402_94291897?utm_source=google